آشنایی با دانش اسباب نزول (۱)

نویسندگان

محمد بهرامی

سید ابراهیم سجادی

چکیده

بحث و بررسی پیرامون دانش اسباب نزول به عنوان یکی از موضوعات مهمّ علوم قرآنی است. »سبب نزول«، عبارت است از: حادثه، یا سؤال و... که در عصر پیامبر (ص) اتفاق افتاده و باعث نزول آیه، آیه ها و یا سوره ای از قرآن شده است که به شکلی اشاره به آن حادثه یا سؤال و... دارد. بنابراین شرط تقارن زمانی بین سبب و مسبب لازم است. فواید اسباب نزول خاص عبارتند از: شناخت فلسفه احکام، شناخت دایره شمول حکم، تخصیص حکم عام به وسیله سبب نزول، دفع توهّم حصر، شناخت رجال و شخصیّتهای صدر اسلام، سهولت حفظ الفاظ و فراگیری معارف قرآن، فهم معانی آیات، شناخت آیات مکی و مدنی، شناخت اعجاز قرآن، شناخت افکار، عقاید، آداب و ویژگی های مردم عصر نزول، شناخت زمینه ها و سابقه تاریخی مسأله امامت و ولایت، شناسایی ادلّه برخی حقایق مطرح در مباحث کلامی و شناخت ناسخ و منسوخ. در ادامه نویسندگان به نقد و بررسی دو نظریه درباره پیدایش و نگارش علم اسباب نزول پرداخته اند و معتقدند اولین کسی که به نگارش این علم پرداخته حضرت علی (ع) بوده است. سپس تکامل علم اسباب نزول در پنج مرحله - نقل سینه به سینه، تدوین در ضمن حدیث، تدوین در ضمن تفسیر، تدوین مستقل و نقد و بررسی و شکل گیری به صورت علمی خاص - و انواع سبب نزول در چهار صورت - لفظ عام و سبب نزول عام، لفظ خاص و سبب خاص، لفظ خاص و سبب عام، لفظ عام و سبب خاص - و ملاکهای شناخت اسباب نزول - واژه شناسی اسباب نزول، اعتبار سند، سازگاری با قرآن، عدم مخالفت با آیات قرآن، سازگاری با روایات، سازگاری با اعتقادات و باورها و تاریخ - به همراه مثالهای گوناگون به تفصیل مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در پایان نیز، در مورد تعدّد سبب نزول و وحدت آیه و تعدّد نازل و وحدت سبب توضیحاتی آمده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

آشنایی با دانش اسباب نزول (۲)

بحث و بررسی پیرامون دانش اسباب نزول به عنوان یکی از موضوعات مهمّ علوم قرآنی است. »سبب نزول«، عبارت است از: حادثه، یا سؤال و... که در عصر پیامبر (ص) اتفاق افتاده و باعث نزول آیه، آیه ها و یا سوره ای از قرآن شده است که به شکلی اشاره به آن حادثه یا سؤال و... دارد. بنابراین شرط تقارن زمانی بین سبب و مسبب لازم است. فواید اسباب نزول خاص عبارتند از: شناخت فلسفه احکام، شناخت دایره شمول حکم، تخصیص حکم عا...

متن کامل

آشنایى با دانش اسباب نزول (1)

 بحث و بررسى پیرامون دانش اسباب نزول به عنوان یکى از موضوعات مهمّ علوم قرآنى است. »سبب نزول«، عبارت است از: حادثه، یا سؤال و... که در عصر پیامبر (ص) اتفاق افتاده و باعث نزول آیه، آیه‌ها و یا سوره‌اى از قرآن شده است که به شکلى اشاره به آن حادثه یا سؤال و... دارد. بنابراین شرط تقارن زمانى بین سبب و مسبب لازم است. فواید اسباب نزول خاص عبارتند از: شناخت فلسفه احکام، شناخت دایره شمول حکم، تخصیص حکم ع...

متن کامل

آشنایى با دانش اسباب نزول (2)

 بحث و بررسى پیرامون دانش اسباب نزول به عنوان یکى از موضوعات مهمّ علوم قرآنى است. »سبب نزول«، عبارت است از: حادثه، یا سؤال و... که در عصر پیامبر (ص) اتفاق افتاده و باعث نزول آیه، آیه‌ها و یا سوره‌اى از قرآن شده است که به شکلى اشاره به آن حادثه یا سؤال و... دارد. بنابراین شرط تقارن زمانى بین سبب و مسبب لازم است. فواید اسباب نزول خاص عبارتند از: شناخت فلسفه احکام، شناخت دایره شمول حکم، تخصیص حکم ع...

متن کامل

اهل بیت و اسباب نزول

نقد و بررسى بخشى از اسباب نزول است که در شأن اهل بیت (ع) به ویژه على (ع) نقل شده است. نگارنده، پس از تبیین پیوند قرآن و اهل بیت (ع) و جایگاه اهل بیت در قرآن به شرح و توضیح آیات نازله درباره اهل بیت (ع) که داراى سبب نزول‌اند، پرداخته است. وى پس از طرح آیه مباهله، به نقد و بررسى ارتباط آن با منزلت اهل بیت (ع)، نظر مفسّران اهل سنّت درباره آیه مذکور، مفهوم و داستان مباهله، دیدگاه فریقین در سبب نزول آ...

متن کامل

جعل و تحریف در روایات اسباب نزول (۱)

روایات اسباب نزول زمینه جعل و تحریفهای فراوان بوده است. نویسنده با تعریف دو اصطلاح »جعل« و »تحریف« در اسباب نزول، به معیارهای تشخیص ایندو پدیده پرداخته و به اموری چون عقل، قرآن، اجماع، ضعف و قوّت سند، قراین معنوی و دو معیار ویژه اسباب نزول یکی واقعیتهای تاریخی و دیگر مطابقت و عدم مطابقت با جریانهای حاکم اشاره کرده است. سپس با بیان سرآغاز پیدایش جریان جعل و تحریف، اهداف و انگیزه های آن را توضیح د...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای قرآنی

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۱۵-۳۳

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023